فرزند اندیشمند می‌خواهید؟ نمایش را از سبد خانواده حذف نکنید!
نمایش «منِ عجیب» ویژه‌ی کودکان و نوجوانان، کاری از گروه هنری «هفت، پنج، یک» به نویسندگی و کارگردانی«امیر مشهدی‌عباس» از ۷ مرداد تا ۸ شهریور ۱۳۹۸ در «تالار هنر» شهر تهران، در حال اجرا است. به این بهانه ماهنامه‌ی کودک گلپونه با«امیر مشهدی‌عباس» کارگردان این نمایش گفت‌وگویی انجام داده که در ادامه می‌خوانید:
گفت‌وگو: منصوره عرب‌خراسانی
با سلام، درباره‌ی نمایش «منِ عجیب» مختصری توضیح دهید.
با سلام و احترام. داستان نمایش ما در مورد پسربچّه‌ای است که به خانه‌ی قدیمی مادربزرگش می‌رود. او همیشه علاقه دارد به زیرزمین قدیمی خانه برود. داخل زیرزمین یک آینه جادویی است که پسر می‌تواند بزرگی‌های خودش را در آن بببیند.
از آن‌جایی که مادربزرگش اصرار دارد همین الان شغلش را انتخاب کند آرزو می‌کند که مشاغل مختلفی را داشته باشد. پسر بچّه توقع دارد یک شغل راحت داشته باشد و با انجام آن پول زیادی هم به دست آورد. امّا وقتی که در مشاغل قرار می‌گیرد متوجه سختی هر شغل سختی می‌شود و ادامه داستان…
استقبال از نمایش چه‌طور بوده است؟
استقبال خانواده‌ها خیلی خوب بوده است. خیلی‌ها دوباره به دیدن نمایش آمدند. خیلی‌ها هم به‌دلیل تعریف دوستانی که نمایش را دیده بودند ترغیب شدند تا نمایش را ببینند.
از خاطره‌های خود و واکنش‌های کودکان در حین اجرای نمایش «منِ عجیب» بگویید.
وقتی بعد از پایان نمایش بچّه‌ها دیالوگ‌ها یا موسیقی نمایش را با خنده به هم می‌گویند بهترین خاطره برای من باقی است.
اگر براین اساس کارها تولید بشود که تاثیرگذار باشد یعنی کار موفق بوده است. خداراشکر این نمایش هم تاثیرگذار بوده و ما مخاطب ناراضی نداشتیم.
اگر بخواهید به بزرگ‌ترها درباره فواید دیدن نمایش‌های کودکان حرفی بزنید چه می‌گویید؟
نمایش یکی از تاثیرگذارترین رسانه‌های دنیا است. چون چهره به چهره با مخاطب در ارتباط است است و انرژی را همان لحظه منتقل می‌کند.
مخاطب کودک هم تاثیر‌پذیرترین مخاطبان دنیا هستند. زیرا بچّه مثل ضبط صوت می‌ماند و تاثیرپذیری بالایی از محیط خود دارد. کمتر رسانه‌ای می‌تواند مثل نمایش روی مخاطبی مثل کودک تاثیرگذار باشد. چرا‌که خیلی از دغدغه‌های واقعی بچّه‌ها با نمایش برطرف شده است.
سال‌ها پیش مدیران خوش‌فکری به ما پیشنهاد دادند تا بخشی از کتاب‌های درسی که بچّه‌ها در آن نمره‌های ضعیف‌تری داشتند را به نمایش تبدیل کنیم. ما درس‌ها را به‌صورت نمایش اجرا کردیم. بعدها مدیران گفتند که نمایش‌ها میزان پیشرفت تحصیلی‌شان را افزایش داده است.
امروزه در تمام دنیا اگر بخواهند اندیشمندان یک جامعه را رصد کنند تعداد کسانی که نمایش می‌بینند را معیار قرار می دهند.
مثلا اگر دانمارک ۳درصد تماشاگر بیشتری نسبت به آلمان داشته باشد یعنی دانمارکی‌ها اندیشمندان بیشتری دارند. بنابراین پدرومادری که بخواهد فرزندان اندیشمندی را به جامعه تحویل دهند نمایش را از سبد خانواده‌اش حذف نمی‌کند.
به نظر شما برای دور کردن کودکان از فضاهای بازی‌های دیجیتال چه کارهایی در حوزه نمایش می‌توان انجام داد؟
به نظر من، نباید مخاطب کودک را از فضای دیجیتال و… دور کرد. ولی باید برای آن یک حد و مرزی را مشخص کرد. ما در نمایش‌هایمان خیلی سعی کردیم فضاهایی را ایجاد کنیم که بگوییم بدون فضاهای دیجیتال هم می‌توان زندگی خوبی داشت. اما اگر واقعا بخواهد این اتّفاق بیفتد مسوولین باید از بودجه‌های بخش مسوولیت اجتماعی‌شان نمایش‌هایی را سفارش دهند که با این مضمون کار شود. مطمئن هستم که مخاطب را از این مساله مصون می‌کند و تاثیرگذار خواهد بود.
درباره‌ی تاثیر نمایش بر آموزش، تربیت، رشد و خلاقیت کودکان صحبت کنید.
ما چیزی در نمایش داریم به اسم «نقش‌پذیری». آموزش، پرورش رشد و خلاقیت کودکان با این مقوله انجام می‌شود که برای مخاطب به اسم «هم‌ذات‌پنداری» اتّفاق می‌افتد.
وقتی مخاطب بتواند با قصّه یا با یکی از شخصیت‌های قصّه همراه بشود یعنی دارد آن زندگی را تجربه می‌کند. تجربه آن زندگی هم در حقیقت یک نوع گذراندن آن تجربه است. درست است که مخاطب خودش در آن فضا قرار ندارد امّا با گذراندن آن تجربه می‌تواند از خلاقیت‌ها و بداهه‌های نمایش استفاده کند.
هم‌چنین می‌تواند موارد آموزشی و تربیتی را لمس بکند. به‌صورت ناخوداگاه رشد را تجربه کند. ما می‌گوییم هر نمایشی یک زندگی است، پس هر بچّه‌ای که نمایش‌های بیشتری را دیده باشد زندگی‌های بیشتری را تجربه کرده و هر بچّه‌ای که باتجربه‌تر باشد موفّق‌تر است.
یک نمایش کودک خوب و استاندارد چه ویژگی‌هایی باید داشته باشد؟
ما چون علم آکادمی نمایش را نداریم و هیچ دانشگاهی نداریم که نمایش کودک را آموزش دهد خیلی استانداردهای تعریف شده‌ای دراین راستا نداریم.
امّا طی تجربه‌های سال‌های گذشته به یک استانداردهایی رسیدیم که همیشه سعی کردیم از آن‌ها استفاده کنیم. و اکثر نکاتی که ما به آن رسیدیم در تمام دنیا هم رعایت می‌شود.
نمایشی خوب است که مخاطب نفهمد چه زمانی از دیدین نمایش می‌گذرد و نخواهد فقط با بشکن و بالابنداز مخاطب را سرگرم کند. باید درعین سرگرمی،آموزش‌های پنهانی را در خودش داشته باشد.
درباره امیر مشهدی‌عباس:
«امیر مشهدی‌عباس» متولّد سال ۱۳۵۹ در تهران و دانش‌آموخته‌ی نمایش است و در ۱۶ سالگی دیپلم افتخار جوان‌ترین کارگردان مرکز هنرهای نمایش را کسب کرده است.
وی کارگردان و نویسنده‌ی ده‌ها عنوان نمایش و چند فیلم و سریال تلویزیونی برای کودکان و نوجوانان بوده است.
سریال‌های «فصل رویش»، «اتّفاق» و فیلم‌های تلویزیونی«سی‌دی»، «یادداشت» و «گردن‌بند» از جمله‌ی این کاره ااست. معروف‌ترین کار وی، نویسندگی برنامه‌ی «فیتیله، جمعه تعطیله».
از فعالیت‌های وی می‌توان به عضویت در هیات موسس و هیات مدیره‌ی انجمن تئاتر کودکان و نوجوانان خانه‌ی تئاتر ایران، مدیر اوّلین کارگاه تخصصی تئاتر کودک و نوجوان دانشگاه تهران (تالار مولوی) و سال‌ها تدریس در مراکز مختلف اشاره کرد.
