ترویج خواندن در پسا کرونا
نگاهی به تجربه و فعالیت‌های گروه مجازی «مخاطب و کتاب کودک و نوجوان»
زهرا عباسی، مدرس و تسهیل‌گر توانمندسازی فرهنگی و پژوهش‌گر ادبیات کودک و نوجوان
سه ماه پس از شیوع ویروس کرونا، تصمیم گرفتم به شکرانه‌ی سلامتی یک دوره‌ی رایگان توانمندسازی با عنوان «دوره‌ی رشد» برای خانواده‌ها و کودکان و نوجوانان برگزار کنم. در خلال برگزاری این دوره‌ی یک ماهه، بیش از گذشته، متوجّه نیاز خانواده‌ها به انتخاب کتاب‌های خوب برای کودکان شدم. به‌همین دلیل و با توجّه به تخصصی که در حوزه‌ی ادبیات کودک دارم، پس از پایان دوره، ارتباط با خانواده‌ها را از راه ایجاد گروه مجازی «مخاطب و کتاب کودک و نوجوان» ادامه دادم.
این گروه که با حضور بیش از ۹۰ نفر از والدین، مربّیان، دانشجویان و پژوهش‌گران ادبیات کودک و نوجوان و تصویرگری از سراسر کشور و خارج از ایران در مرداد ماه ۱۳۹۹ تشکیل شد، در ابتدا با عنوان «کتاب‌ها از دید مخاطبان» فعالیت خود را آغاز کرد. در ادامه، به دلیل تمایل افراد به شناخت کتاب‌های مناسب والدین، برای جداکردن کتاب‌های بزرگ‌سالان از کودکان، عنوان گروه به «مخاطب و کتاب کودک و نوجوان» تغییر یافت.
هدف اصلی این گروه، فراهم کردن زمینه گفت‌وگو و انتقال دانش و تجربه‌های خوانندگان، تسهیل‌گران و پژوهش‌گران در مورد کتاب‌های کودکان و نوجوانان و کمک به شناخت بهتر آن‌ها از راه افزایش آگاهی عمومی در این مورد بود. در یک‌سال گذشته به همین شیوه، زمینه‌ی آشنایی با بیش از ۲۰۰ عنوان کتاب کودک و نوجوان و نقد و بررسی آن‌ها در این گروه فراهم شده است.
در این مدّت، معرفی کتاب‌ها و نقد و بررسی آن‌ها به‌صورت موضوعی و با این دسته‌بندی صورت پذیرفته است:
محیط زیست، طنز، شعر، زندگی‌نامه، مهارت‌های زندگی، مذهبی و ادبیات دینی، علمی، دانشنامه‌ها و فرهنگ‌نامه‌ها، کتاب‌های حوزه‌ی مهارت‌های زندگی با توجّه به تعریف سازمان بهداشت جهانی، به تفکیک در شاخه‌های زیر مطرح و نقد و بررسی شده‌اند:
توانایی تصمیم‌گیری، توانایی حل مساله، توانایی تفکر خلاق، توانایی تفکر نقّادانه، توانایی برقراری رابطه موثر با دیگران، توانایی برقراری روابط بین‌فردی سازگارانه، توانایی خودآگاهی، توانایی همدلی با دیگران، توانایی رویارویی با هیجان‌ها (غم، خشم، شادی و …)، توانایی رویارویی با استرس‌ها
گفت‌وگوی مفصل در مورد کتاب‌ها و بررسی تخصصی ترجمه‌های مختلف موجود از یک کتاب در بازار نشر برای گزینش بهترین ترجمه، نقد تصاویر کتاب‌ها توسط متخصصان هنری و ارایه‌ی تجربه‌ی فعالیت‌ها و برنامه‌های مرتبط با کتاب، زمینه‌ی شناخت بهتر آن‌ها و آشنایی با شیوه‌ی انتخاب کتاب‌های برتر و استفاده‌ی مناسب‌تر از آن‌ها را برای همراهان فراهم کرده است.
به‌دلیل حضور متخصصان دانشگاهی ادبیات کودک و نوجوان در این گروه، زمینه‌ی انتقال پژوهش‌های علمی و دانشگاهی در حوزه‌ی کتاب کودک به جامعه نیز فراهم شده است. این شیوه‌ی گفت‌وگو، بررسی و نقد کتاب‌ها، به شناخت بهتر و انتخاب مناسب‌تر کتاب توسط خانواده‌ها کمک زیادی کرده است.
فعالیت پربار و اثربخش این گروه مجازی، حاصل مشارکت فعال والدین علاقه‌مند و متخصصان و تسهیل‌گران مجرب و پُرمهری است که دانش و تجربه‌های شان در حوزه‌ی کتاب کودک را برای تحقق رشد جمعی به رایگان در اختیار علاقه‌مندان گذاشته‌اند. لازم است از همه‌ی این عزیزان، به‌ویژه خانم‌ها یاسمن رومینا، یکتا نظرپور، فهیمه علی‌زاده، آذین اقلیدس، مریم قاروبی، رویا شریعت، رضوان شریف‌نیا، زهرا امیری‌فر، سمیه ورشویی، فائزه عباس‌زاده، رحیمه پرویزپور، حبیبه نوروزی، مریم غیاثی، مرجان اسماعیلی، معصومه برزن، زهرا آقایی ، زهرا تکلو بی‌غش، بنفشه غلام حسینی، وحیده و لنا بهرامی، مونا چناری، سمانه دینی، سمیرا مهرمنیر، طیبه دلقندی، سارا امامی‌نژاد، الهه هلالیان و از آقای دکتر حمیدرضا نویدی‌مهر بابت حمایت‌های معنوی ایشان از گروه تشکر کنم.
ما خوش‌حالیم که در پساکرونا، کتاب‌ها را به‌عنوان زمینه‌ای برای ایجاد دوستی‌های عمیق و همدلی انتخاب و در کنار آن‌ها و یک‌دیگر، رشد فردی و جمعی را تجربه کردیم.
