ساعتی برای نجات خانه
سال‌هاست که ما انسان‌ها سیاره‌ی زمین، خانه‌ی ماست. خانه‌ای که در آن رشد کرده‌ایم، لبخند زده‌ایم و تمام خاطره‌های خوب و بدمان را در آن ساخته‌ایم. همه‌ی ما می‌دانیم که حفاظت از محیط‌زیست، مهم‌ترین راه برای حفظ این خانه است. یکی از کارهایی که در چند سال اخیر برای حفظ محیط‌زیست انجام گرفته، اختصاص دادن ساعتی به زمین تحت عنوان «ساعت‌زمین» است. امسال نیز فعالان محیط‌زیست بنیاد جهانی طبیعت تصمیم دارند در آخرین شنبه‌ی ماه مارس(۷ فروردین ۱۴۰۰) که همزمان روز ساعت‌زمین، اهالی زمین را به صحبت درباره‌ی مسایل و مشکلات این سیاره وادارند.
گلپونه در این گزارش راه‌هایی را معرفی می‌کند تا کودکان را با رسم محیط‌زیستی ساعت‌زمین آشنا کنیم و این ساعت را برایشان به یاد ماندنی کنیم:
گزارش: مهدیه اسمعیلی
با خانه‌ی خود مهربان نبودیم
خانه، محلّی برای زندگی کردن، آرامش یافتن و آسودن است. زمین به‌عنوان سوّمین سیاره‌ی منظومه‌ی خورشیدی تاکنون مناسب‌ترین مکان برای زندگی انسان‌ها بوده است. امّا در چند سال اخیر، بعضی از فعالیت‌های انسان سبب شده که زمین تا چند سال آینده به مکانی با کیفیتی بسیار پایین برای سکونت برای ساکنان آن تبدیل شود. یکی از این عوامل، گرم شدن زمین در اثر افزایش گازهای گلخانه‌ای است. این گازها که متشکل از بخار آب، دی‌اکسیدکربن، متان و اکسید نیتروژن هستند، جوّ زمین را فرا گرفته و با ذخیره‌ی بخش قابل توجهی از انرژی خورشید، باعث گرم نگه‌داشتن زمین می‌شوند. امّا اگر مقدار این گازها از حدّ معمول بیش‌تر شود، دما بیش از اندازه بالا می‌رود و باعث ذوب شدن یخچال‌ها و بروز تغییرات اقلیمی می‌شود.
سوزاندن سوخت‌های فسیلی باعث تولید بیش‌تر گازهای گلخانه‌ای می‌شود. فعالیت‌های روزانه‌ی انسان مانند استفاده از لوازم برقی، سبب سوزاندن سوخت‌های فسیلی برای تامین انرژی می‌شوند و این‌گونه ما انسان‌ها تبدیل به موجودهایی می‌شویم که همواره برای نابودی خانه‌مان تلاش می‌کنیم. با این وجود ما می‌توانیم برای نجات زمین، کارهایی انجام دهیم تا روی سرنوشت آن تاثیر بگذاریم.
ساعتی برای دوستی با زمین
چند سالی می‌شود که بعضی از انسان‌ها دست‌به‌کار شده و برای نجات زمین کارهای ارزش‌مندی انجام داده‌اند. یکی از این کارها، انجام یک حرکت نمادین در آخرین شنبه‌ی ماه مارس، برابر با ۷ فروردین ۱۴۰۰ است.
هر ساله در این‌روز، میلیون‌ها نفر در سراسر کره‌ی خاکی چراغ‌های خانه و همه‌ی وسایل الکترونیکی خود را به مدّت شصت دقیقه و از ساعت۲۰:۳۰ تا ۲۱:۳۰ (به وقت محلی) خاموش می‌کنند تا به زمین دست دوستی بدهند. این حرکت نمادین که به «ساعت‌زمین» معروف است، یک رویداد جهانی سازماندهی شده توسط صندوق جهانی طبیعت است. هدف از این کار این است که آگاهی درباره‌ی تغییرات آب‌و‌هوایی و نیاز به مصرف محتاطانه در جهان یادآوری شود.
ساعت‌زمین نخستین بار توسط روزنامه‌ی «سیدنی مورنینگ هرالد»؛ قدیمی‌ترین روزنامه‌ی استرالیا، در سال ۲۰۰۷ مطرح شد و ۲/۲ میلیون نفر از ساکنین سیدنی، اقدام به خاموش کردن چراغ‌های غیرضروری کردند. کمی بعد، مسوولان شهر تورنتوی کانادا هم برای حضور در این حرکت، اعلام آمادگی کردند. سپس در مدّتی کوتاه، ۳۷۱ شهر از ۳۵ کشور، به این حرکت پیوستند. در چند سال اخیر صدها میلیون نفر در ۱۸۸ کشور جهان در خاموشی یک ساعته‌ی زمین شرکت کردند. سالانه در همین یک ساعت، انرژی بسیار زیادی در کره‌ی زمین ذخیره می‌شود.
ساعت‌زمین در کشور ما
نخستین گرامی‌داشت ساعت‌زمین در ایران در سال ۱۳۹۰ و با خاموشی چراغ‌های برج میلاد در تهران انجام شد. در سال ۱۳۹۱ تعداد بیش‌تری از شهرها و به این حرکت پیوستند و علاوه بر برج میلاد، سازه‌های معروف ایرانی دیگر مثل برج آزادی تهران، سی‌و‌سه پُل اصفهان، پُل سفید اهواز و ساعت میدان شهرداری رشت نیز چراغ‌های خود را خاموش کردند. این حرکت در سال ۱۳۹۳ و با مشارکت تعدادی از شهرهای ایران از جمله تهران، تبریز، اصفهان، رشت و قم و پلدختر به‌عنوان نخستین شهر غیر مرکز استان صورت گرفت. در تبریز، سیستم روشنایی کاخ شهرداری خاموش شد. چهارمین برنامه‌ی ساعت‌زمین، همزمان در شهرهایی هم‌چون ارومیه، تهران، تبریز، اصفهان و دیگر شهرها در تاریخ ۸ فروردین ۱۳۹۴ به صورت همزمان برگزار شد.
بیایید دنیا را وادار به صحبت کنیم
وبسایت رسمی ساعت‌زمین از برگزاری این رویداد جهانی به صورتی متفاوت در ۲۷ مارس ۲۰۲۱ خبر می‌دهد. این وبسایت عنوان کرده است: در هر کجای دنیا که باشید، می‌توانید تأثیرگذار باشید و برای صحبت با طبیعت به ما بپیوندید. با توجه به همه‌گیری ویروس کرونا، تیم سازماندهی جهانی ساعت‌زمین به همه توصیه می‌کند که به صورت آنلاین یا دیجیتالی در این مراسم شرکت کنند و اگر می‌خواهند در یک فضای عمومی باشند، شیوه‌نامه‌های بهداشتی، ماسک زدن و فاصله اجتماعی را رعایت کنند.
این تیم جهانی، ساعت‌زمین با شعار «بیایید دنیا را وادار به تماشا کنیم. بیایید دنیا را وادار به صحبت کنیم.» مردم را به شرکت در نخستین «کانون توجه مجازی قراردادن ساعت زمین» دعوت می‌کند. بدین صورت که آن‌ها ویدیویی را در همه‌ی رسانه‌های اجتماعی خود بارگذاری می‌کنند و تنها کاری که شما باید انجام دهید این است که این ویدیو را در صفحات مجازی خود به اشتراک بگذارید. شما با به اشتراک گذاشتن این ویدیو به حافظان محیط‌زیست جهانی کمک خواهید کرد تا موضوع‌هایی که برای حفظ زمین ارزشمند هستند را در کانون توجّه قرار دهند.
برای شرکت در این پویش کافی است مراحل زیر را انجام دهیم:
» مرحله‌ی نخست: حداقل یکی از صفحه‌های اجتماعی ساعت‌زمین را دنبال کنیم:
اینستاگرام EarthHourOfficial فیس‌بوک EarthHour توییتر EarthHour
» مرحله‌ی دوم: ویدیوی ارسال شده را تماشا کنید. در این راستا سایت رسمی ساعت‌زمین عنوان کرده است :ما هنوز نمی‌توانیم به شما بگوییم که این ویدیو در مورد چه چیزهایی خواهد بود، امّا می‌توانیم قول دهیم که باعث می‌شود شما سیاره‌ی ما و مسایلی که با آن‌ها روبه‌رو هستیم را در پرتو تازه‌ای ببینید.
» مرحله‌ی سوم: به اشتراک بگذارید.این ویدیوها را در صفحه‌های اجتماعی خود در فضای مجازی با هشتگEarthHour# به اشتراک بگذارید.
اما هدف از این کار چیست؟
» در اواخر سال جاری میلادی، رهبران جهان طی کنفرانس‌های مهم جهانی گرد هم می‌آیند تا دستور کار محیط‌زیست را برای دهه‌های آینده تعیین کنند. دراین کنفرانس‌ها، تصمیم‌های اساسی آب‌و‌هوایی، طبیعی و… گرفته خواهد شد که مستقیم بر سرنوشت آینده‌ی انسان و سیاره‌اش تاثیر می‌گذارد. حال این پویش، می‌تواند با مرکز توجّه قرار دادن مسایل مربوط به زمین از راه‌ها فضای مجازی، وضعیت سیاره‌ی ما را در مرکز مکالمات بین‌المللی قرار دهد. با هم می‌توانیم از طبیعت حرف بزنیم و آگاهی عمومی لازم را برای رهبران جهان به عمل آوریم.
سایر کارهایی که امسال می‌توانیم انجام دهید:
» با توجه به شیوع کرونا، تیم سازماندهی جهانی ساعت‌زمین توصیه می‌کند که امسال برای سلامت، ساعت‌زمین را در خانه برگزار کنند. در خانه ماندن، بدان معنا نیست که نمی‌توانیم یک ساعت‌زمین به یاد ماندنی را تجربه کنیم. وبسایت رسمی ساعت زمین فهرستی از ۲۰ کاری را که می‌توانیم در خانه یا آنلاین انجام دهیم، آماده کرده است که بسیاری از این کارهای خلاقانه برای کودکان و نوجوانان طراحی شده تا آنان را با پدیده‌ی حفاظت از محیط‌زیست و ساعت‌زمین آشنا کند:
چراغ‌ها را خاموش کنیم:
» این حرکت، ساده‌ترین راه برای شرکت در ساعت‌زمین است. به سادگی تمام چراغ‌های غیرضروری را به مدّت یک ساعت خاموش کنیم و علت این‌کار را برای کودکان توضیح دهیم.
شام در تاریکی:
» شمع‌ها آماده و روشن کنیم و وعده‌های غذایی سالم و خوشمزه را در تاریکی صرف کنیم.
به جریان‌های زنده‌ی ساعت زمین بپیوندیم:
» به صورت مجازی به تیم سازماندهی جهانی ساعت‌زمین بپیوندیم و به صورت آنلاین با یکی از جریان‌های زنده‌ی ساعت‌زمین هماهنگ شوید.از جلسه‌های پرسش‌و‌پاسخ افراد معروف گرفته تا اجرای زنده و مسابقه‌ها. با پیوستن به جریان پخش زنده، می‌توانیم درهر کجای دنیا، در ساعت‌زمین با این تیم هماهنگ شویم.
» برنامه‌ای شاد همراه با بازی‌های فکری رومیزی یا کتاب‌خوانی در برابر شمع و تاریکی راه بیاندازیم.
در حیاط خانه یا اتاق چادر بزنیم:
» تیم ساعت‌زمین ما را به چالش می‌کشد و از ما می‌خواهد که حیاط یا اتاق خود را به فضای مسافرتی تبدیل کنیم. با این‌کار همراه با کودکان از ماجراجویی در اردو زدن در فضای باز می‌توانیم لذّت ببریم.
نمایش عروسکی سایه‌ای برپا کنیم:
» چراغ‌های اتاق را خاموش کنیم و یک نمایش عروسکی سایه‌ای به‌پا کنیم! شکل‌هایی از حیوان‌ها و درخت‌ها و چیزهای دیگر را روی کاغذ ببریم و با استفاده از پارچه و نور یک صحنه‌ی نمایش درست کنیم. با این‌کار این ساعت را برای کودکانمان به یاد ماندنی‌تر کنیم و آن‌ها را با این رسم محیط‌زیستی آشنا می‌کنیم.
» می‌توانیم تجربه‌ی ساعت‌زمین خود را در فضای مجازی با استفاده از هشتگ ساعت‌زمین earthhour# با مردم جهان در میان بگذاریم
» راه‌کارهای دیگری برای آموزش حفاظت از سیاره‌ی زمین به کودکان با بازی و انیمیشن و مطلب‌های خواندنی دیگر را در وبسایت رسمی ساعت‌زمین به نشانی earthhour.org ببینید.
