«خانهتکانی» یکی از آیینهای نوروزی ایرانی است که میتواند روحیهی کار دستهجمعی را میان افراد خانواده بالا ببرد. و اگر این کار همراه با کودکان انجام شود به آنها آموزش میدهد، مسوولیت تمیز کردن خانه نباید بر دوش یک نفر باشد و همهی افراد باید در خانه با یکدیگر همکاری کنند. ما بزرگترها میتوانیم با رسیدن روزهای پایانی سال، با مشارکت دادن کودکان در خانهتکانی، علاوه بر یادگیری نظم و ترتیب، حس مسوولیتپذیری و همکاری را در کودکان بیشتر رشد دهیم.
با روشهای زیر «خانهتکانی» به فعالیتی خاطرهانگیز برای کودکان و گلپونهایها تبدیل خواهد شد:
• تا جاییکه امکان دارد، فعالیتهایی را که در سن و سال، توان و وقت کودک است را به آنها بسپاریم.
• زمانی که در مورد نظم و ترتیب اتاق با کودکان صحبت میکنیم، مطمئن شویم که آنها معنی و منظور این خواستهی ما را درک میکنند. از دادن دستورهای مستقیم به کودک مثل «اتاقت را تمیز کن!» پرهیز کنیم.
• خواستههای بزرگترها برای کودکان باید کاملا مشخص باشد تا آنها دچار سردرگمی نشود. به عنوان مثال به کودک بگوییم: «اول عروسکهای طبقه بالایی کمدت را پایین بیار.»
• در مواقع نیاز، مراقب سلامت و ایمنی بچّهها باشیم و در مواقعی مانند بالارفتن از صندلی و … کنارشان باشیم و کمکشان کنیم.
• با روشهای مختلف کودک را در تمیز کردن وسایلش یاری کنیم. به عنوان مثال به او بگوییم: «عروسک خرسیات خیلی کثیف شده. میتونی با این دستمال مرطوب خاکهایش رو بگیری.»
• مواد شوینده تاثیرهای مخربی روی کودکان میگذارد. مراقب باشیم در اینروزها مواد شوینده از دسترس کودکان دور باشد.
• برای احترام به احساس استقلال کودکان، برای تغییر دکور اتاق کودک نظر را بپرسیم و بدون هماهنگی با کودکان جای وسیلههایش را تغییر ندهیم. خوب است قبل از تغییرها ایدههایی که کودکان در این باره دارند را از آنها بپرسیم.
• میتوانیم در هنگام خانه تکانی مفاهیم سادهی ریاضی را از راه بازی، با کودکان تمرین کنیم. برای مثال از او بخواهیم چند اسباب بازی دارد؟ یا بپرسیم الان پنج تا ماشین داریم سه تا ماشین را تمیز کنیم چند تا ماشین کثیف باقیمانده است؟ بهتر است از کودک بخواهیم به صورت عملی با اسباببازیهایش این مفاهیم را نشان دهد.
• در هنگام خانهتکانی میتواینم همراه با کودک اسباببازیهایی که دیگر با آنها باز نمیکند و یا بلااستفاده شدهاند را در سبد یا جمع کنیم و با کودکان دربارهی سپردن آنها به چرخهی بازیافت با او صحبت کنیم. خوب است در این زمان مفهوم و فایدههای بازیافت برای کودک شرح دهیم.