گفت و گو با مبدع طرح بازی درمانی
بازی، درمانگر روح کودک
وقتی برای نخستین بار مساله‌ی درمان از راه الگو‌های تازه و خانوادهمحور مطرح شد، بازی، اسباب‌بازی و اقلامی از این دست مورد توجه روانشناسان قرار گرفت و نظریه‌پردازان بی‌شماری را برآن داشت تا در زمینه‌ی «بازی‌درمانی» که همان نقش بازی بر سلامت روحی کودکان آسیب‌پذیر است گام‌های کارآمدی بردارند.
ایده‌هایی هم‌چون استفاده از بازی‌های موجود و سنتی و … نخستین قدم‌های نظریه‌پردازان به حساب می‌آمد. اما به مرور زمان این ایده مطرح شد که بازی‌هایی خاص با ویژگی‌های تازهتر وارد جریان درمانی شد.
«بازی‌درمانی» راه‌کاری تازه و کارآمد که در سال‌های اخیر بیش‌تر در موسسه‌های درمانی و روانشناختی مطرح شده است. در این شیوه‌ی درمانی کودکان به جای شیوه‌های خشک و پرسش‌محور رایج، از راه بازی، چالش‌های موجود را شناسایی و راه‌کارهایی تازه پیش پای درمان‌گران و خانواده‌ها میگذارد.
موسسه‌ی دانش‌بنیان «شادرام» یکی از موسسات درمانی است که از سال ۱۳۹۲ فعالیت خود را آغاز کرده است و تاکنون بیش‌تر بر ۳۴ بازی برای درمان اختلالات ناشی از طلاق والدین، مصرف الکل، عدم تمرکز و … طراحی و عرضه کرده است.
در ادامه گفت‌وگوی گلپونه را با «امیرحسین قادری» مدیرعامل این شرکت درباره «بازی‌درمانی» را می‌خوانید:
بازی، ابزار قدرتمند تربیت
امیرحسین قادری با تعریفی که بازی ارائه می‌دهد، درکی عمیق‌تر از بازی و «بازی‌درمانی» را به تصویر می‌کشد و آن این است: «زبان بازی، زبان قابل فهم برای کودک است» و این یعنی زبان بازی به قدری گویا و ملموس است که بسیاری از پرسش‌های کودک را به راحتی پاسخ خواهد داد.
بازی ابزاری قدرتمند و بی‌رقیب برای آموزش بهتر به کودکان است. تاثیر‌گذاری و ارزش‌های بازی را به سادگی در شخصیت کودکان اطراف‌مان قابل مشاهده است.
هر بازی از یک سناریوی مشخص پیروی میکند و ما می‌توانیم از سناریوهایی برای ایجاد بازی استفاده کنیم که بتواند ما را به هدف «بازی‌درمانی» برساند.
بازی‌درمانی؛ صمیمانه‌ترین روش درمان
در نگاه کارشناس بازی موسسه شادرام بازی و «بازی‌درمانی» صمیمیت و گرمی خاصی دارد که به کودک و مشاور کمک شایانی در پیشرفت جریان درمان خواهد کرد. کودک به واسطه‌ی جذب شدن به بازی، احساس ناملموسی که در گذشته نسبت به اتاق پزشک و سیر درمان داشته را فراموش میکند و در واقع با روان‌پزشک خود به‌عنوان هم‌بازی وارد درمان می‌شود که این مساله روش درمان را صمیمی خواهد کرد.
«بازی‌درمانی» علاوه بر حس صمیمی که برای کودک ایجاد میکند، درمان را شیرین‌تر کرده و هم‌چنین به رشد خلاقیت و تمرکز آن‌ها کمک میکند. از سوی دیگر بعضی بازی‌ها برای اختلالات خاصی که برای کودکان پیش می‌آید، مانند کودکان طلاق و… طراحی شده‌اند. این بازی‌ها پذیرش شرایط موجود را برای کودک آسان‌تر کرده و اجازه می‌دهد، مسیری هموارتر را برای عبور از بحران، اختلال و یا هر مساله پیش‌روی دیگری طی کند.
شادرام و بازی درمانی
بازی‌های مجموعه‌ی «شادرام» بر اساس تحقیق، مقالات و طرح‌های پژوهشی است. خشنودی ما از این است که بتوانیم «بازی‌درمانی» را بین خانواده‌ها گسترش داده و به کودکانی که نیاز به درمان دارند کمک کنیم.
مساله‌ی درمان با استفاده از ابزار بازی، نخستین بار در «شادرام» توسط دکتر «مصطفی نجفی»؛ فوق تخصص روان‌پزشکی کودک مطرح شد و خوش‌بختانه نتایج مطلوبی هم به دنبال داشت.
به عنوان مثال با «بازی‌درمانی» در آموزش تزریق انسولین به کودکان دیابتی در یک بازی رایانه‌ای تحت ویندوز توانست گام کارآمدی برای کمک به این کودکان بردارد.
ویژگی‌های بصری در طراحی بازی‌ها توانست نظرها را به خود جلب کند و علاوه بر آن قدرت مانور بازی‌ها به درمانگر اجازه می‌دهد که کودک را مجاب به ادامه درمان از انتخاب بازی داشته باشند.
بازی‌های خودشناختی به دلیل تعاملی‌تر بودن، مورد استقبال بیش‌تر قرار گرفتند و خانواده‌ها می‌توانند برای این که به درمانگر کودک خود در روند درمان کمک کنند، درپایان هر مرحله از بازی جوایزی را در نظر بگیرند تا کودک به درمان امیدوار و چالش‌های تازهتر را با نگاهی بازتر پذیرا باشد.
در بازی‌های طراحی شده، بازی‌های فیزیکی قابلیت تجاری‌سازی بیشتری دارند و البته قدرت ورود به موضوع مشاوره نیز در این بازی‌ها بیش‌تر است.
در طراحی بازی‌ها به کودک کمک می‌کنیم که سرعت، دقت و تمرکز خود را هم‌زمان تقویت کند بدون آن که حس کند توسط یک پزشک یا روان‌پزشک در حال درمان است.
برای این که بتوانیم «بازی‌درمانی» را فراگیر کنیم، نیاز به حمایت‌های نهادهای دولتی داریم اما مسیر پر چالش پیش‌رو را به امید بهبود کودکان با بازی‌های طراحی شده خودمان طی می‌کنیم.
